Historia

Gmina Walce została utworzona dnia 1 stycznia 1973 roku przez Wojewódzką Radę Narodową w Opolu.

Pierwsze formy osadnictwa pojawiły się na terenie gminy Walce około 6000 - 4500 lat p.n.e. w epoce kamiennej. Znaleziska potwierdzające pobyt ludzi w tym okresie znajdują się na gruntach Straduni, Walec i Rozkochowa.

Udokumentowany rozkład stanowisk potwierdza fakt kulminacji prehistorycznego osadnictwa w północnej części gminy - w dolinie rzeki Odry, a dopiero w późniejszym czasie w jej zachodniej części - na gruntach Brożca, Kromołowa i Rozkochowa. Niewątpliwie, obok sprzyjających warunków naturalnych, decydujące znaczenie dla rozwoju osadnictwa na terenie gminy miał, biegnący z Opola na Morawy prawdopodobnie przez Brożec, Kromołów, Rozkochów i Głogówek, "bursztynowy" szlak handlowy.

Wczesnośredniowieczne osadnictwo zaczęło rozwijać się dopiero w XII i XIII wieku za sprawą Zakonu Cystersów, który miał swoją siedzibę w Kazimierzu za Głogówkiem.
W 1228 roku książę opolski Kazimierz przekazuje ziemie położone pomiędzy rzeką Stradunią, a Osobłogą Zakonowi Norbertanek w Czarnowąsach pod Opolem ze wsiami Brożec, Grocholub, Stradunia i Walce oraz w 1193 wzmiankowanym Kromołowem. Wojny husyckie (1419-1456) oraz panujące po nich zarazy dokonały ogromnych spustoszeń we wszystkich wsiach gminy.

W XVI wieku w wyniku tworzenia się dużych majątków ziemskich Zakon Norbertanek stracił prawo do tych terenów i wsi. Najdłużej, bo do 1810 roku należała do tego zakonu wieś Stradunia.

Dalsze spustoszenia na tych terenach dokonane zostały w czasie wojny trzydziestoletniej (1618-1648) oraz trzech wojen śląskich. W XVII i XVIII wieku dziesiątkowały tutejszą ludność choroby zakaźne i epidemie. Zaczęli napływać nowi osiedleńcy zarówno z Polski jak i Niemiec. Świadczą o tym chociażby nazwiska, które zostały do dnia dzisiejszego.

W wyniku I wojny śląskiej (1740-1742) Śląsk, a zarazem gmina Walce po 216 latach panowania Habsburgów przeszła pod panowanie Prus. Po pokoju zawartym w Hubertsburgu (15.02.1763) z dotychczasowych powiatów Prudnik, Głogówek i Biała utworzono powiat prudnicki, do którego należały Walce z pozostałymi wsiami, za wyjątkiem Straduni należącej wówczas do powiatu opolskiego.

 

Walce
Wieś wzmiankowana w 1228 roku jako "Walchi". Założona została przez Cystersów z Lubiąża, by następnie przejść pod zakon Norbertanek z Czarnowąs i biskupstwo wrocławskie. Dokument z 1330 r. potwierdza istnienie w Walcach parafii św. Walentego z proboszczem "Paulusem von Walicz". Dzisiejszy kościół św. Walentego wybudowany został w roku 1894.
Walce podobnie jak całego tego terenu nie ominęły wojny husyckie, szwedzkie i śląskie jak również wybuchające od czasu do czasu zarazy powodujące wiele ofiar wśród mieszkańców. Znajdujący się na tym terenie majątek ziemski z zamkiem wybudowanym w 1675 roku przez rodzinę von Schweinichen kupuje w 1815 r. rodzina Walliczek. Od 1847 r. zamek wraz z majątkiem jest w rękach rodziny von Scher-Thoss, która traci go na rzecz państwa w 1929 roku z tytułu zadłużenia. Rozparcelowanie majątku prowadzi do rozkwitu wsi. Powstają całe ulice nowych gospodarstw rolnych. Liczba mieszkańców z 1694 w roku w roku 1925 wzrosła do 1894 w roku 1939.

Brożec
Założycielami Brożca byli prawdopodobnie Cystersi z Lubiąża, a pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1228 roku. Następnie wieś przeszła pod Zakon Norbertanek z Czarnowąs. Zakonowi temu przypisać należy utworzenie parafii w Brożcu, o której wspomina się w dokumencie z 1319 roku.
Do 1701 roku posługę kapłańską pełnili księża z Zakonu św. Wincentego z Wrocławia. Jednak majątek klasztorny przeszedł w ręce Oppersdorfów z Głogówka już pod koniec XVI wieku. Kościół parafialny w Brożcu wybudowany w 1779 roku przez ks. Klosego jest najstarszym kościołem w gminie. Szczególnie cenne zabytki w kościele to barokowa ambona i konfesjonał, chrzcielnica oraz XIX- wieczne organy. We wsi zachowała się również cześć budynków pofolwarcznych z XIX wieku z pięknym zabytkowym spichlerzem.

Ćwiercie
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1568 roku, kiedy to jej właścicielem był Graf Hans von Redern, a nabył ją wraz z sąsiadującą wsią Rozkochów.

Dobieszowice
Jako "Dobreschiezi" wieś jest po raz pierwszy wzmiankowana w 1267 roku. Wiadomo, że jej właścicielką w XV wieku była Anna Dobierzowska. Kolejna wzmianka pochodzi z roku 1532 kiedy to wieś jest wzmiankowana jako "Doboschowicze" liczące 11 gospodarstw oraz majątek ziemski, którego właścicielem w 1650 roku został hrabia Pückler. Dziewiętnaście lat później (1669) majątek nabył hrabia von Reden z Krapkowic. W XVIII wieku Dobieszowice stanowią własność rodziny von Seher-Thoss - właścicieli Dobrej. Ostatnimi właścicielami Dobieszowic była rodzina Deloch. Przy majątku ziemskim oprócz tego, że uprawiano ziemię i hodowano zwierzęta funkcjonował młyn i gorzelnia. Pierwsza wzmianka o istnieniu szkoły pochodzi z 1864 roku. W 1895 roku wieś liczyła 669 mieszkańców, a w 1925 r. - 837.

Grocholub
Wieś wzmiankowana po raz pierwszy w 1228 roku jako "Grocholuba". Do pierwszej połowy XVI wieku podlegała zakonowi norbertanek z Czarnowąs. Położony na skraju wsi majątek ziemski przeszedł następnie na własność hrabiego von Oppersdorf (właściciela Głogówka) wraz z dziesięciną od gospodarstw wiejskich. Od 1892 roku Grocholub posiadał własną szkołę. Znaną osobą wywodzącą się z tej wsi jest Adolf Baron, który przez 34 lata (1898-1932) pełnił funkcję burmistrza Krapkowic.

Kromołów
To najstarsza wieś w gminie. Pierwsza wzmianka o niej z 19 kwietnia 1193 roku dotyczyła karczmy stojącej na skrzyżowaniu dróg, z której dochody przypisane były zakonowi św. Wincentego na Piasku we Wrocławiu. Zapis ten potwierdza przypuszczenie, że tędy przebiegał "bursztynowy szlak" z Opola na Morawy. Jak wynika z dokumentu z roku 1312 sołtysem wsi był wtedy Peter der Lahme, a ówczesna jej nazwa brzmiała Kramulowitz. W urbarzach głogówieckich (księgach gruntowych) z 1571 r. występują nazwiska: Jasik, Kurpiela, Kostka, Magosz, które utrzymały się do dzisiaj. Z dokumentów wynika, że w 1611 r. przysiółek Czerniów należący wraz ze wsią do Zakonu Norbertanek w Czarnowąsach przeszedł z dziesięciną i prawami sądowymi w ręce hrabiego Oppersdorfa z Głogówka. Położony zaś na skraju wsi młyn wodny Zakon sprzedał w 1754 r. rodzinie Alex. Od roku 1862 r. wieś posiadała własną szkołę.

Rozkochów
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1264 r., a dotyczyła Johannesa Roscochove wymienionego jak świadka w dokumencie klasztornym z Rud k. Raciborza. W 1350 roku Rozkochów posiadał własny kościół i parafię. Po okresie kontrreformacji (1679) utworzono filię parafii Komorniki. Obecny kościół św. Katarzyny wybudowany został w 1817 r., a parafię z własnym proboszczem utworzono w 1842 r. Pod koniec XV wieku Zakon Norbertanek z Czarnowąs stracił prawa do wsi. W 1496 r. właścicielem majątku został Jan Rozkochowski, a następnie rodzina von Redern, dalej graf Anton Winkler, graf von Harrach, a od 1853 r. do 1945 r. rodzina von Seherr-Thoss. Warto wspomnieć, że siostra grafa Carla Philipa von Harrach była królową Prus, żoną króla Fryderyka Wilhelma III. Jak wynika z dokumentów pierwsza szkoła w Rozkochowie powstała w roku 1767.

Stradunia
Pierwsze formy osadnictwa na terenie gminy - potwierdzające pobyt ludzi już w epoce kamiennej, znajdują się właśnie na gruntach Straduni. Pierwsza zaś wzmianka o istnieniu wsi pochodzi z 1228 roku i dotyczy przypisania jej Zakonowi Norbertanek w Czarnowąsach. W okresie średniowiecza osadnictwo rozlokowane było wzdłuż rzeki Straduni mającej swoje źródła pod Głubczycami, a wpadającej do Odry. Na terenie wsi znajdował się majątek ziemski, który do czasu sekularyzacji należał do Zakonu Norbertanek z Czarnowąs, a następnie do rodziny von Haugwitz z Krapkowic. Znajdujące się na rzece Straduni estakady pozwoliły na wybudowanie dwóch młynów. Pod koniec XIX wieku dokonano regulacji rzeki Odry budując w Straduni śluzę. Zlikwidowano przez to kilometrowe zakole prostując jej bieg. Stare koryto Odry jest dzisiaj najpiękniejszym w gminie terenem rekreacyjnym. W roku 1922 mieszkańcy wsi wybudowali własną świątynię.

Zabierzów
Wzmiankowany po raz pierwszy w historii jako "Saberow" w 1282 r., od XVII wieku zwany Zabierzau, a od 1936 r. - Hinterwalde. Z pierwszego dokumentu dotyczącego wsi wynika, że była ona przypisana Zakonowi Norbertanek z Czarnowąs, a w 1650 r. prawa te przejął hrabia Georg III von Oppersdorf na Głogówku. Od 1899 r. wieś posiadała własną szkołę. Wiadomo także, że w roku 1939 w Zabierzowie mieszkało 295 osób.